نقد آثار رضا دانش میر
جلسه نقد آبانماه از مجموعه جلسات نقد و بررسی آثار معماران ایران در حالی به پایان
رسید که به نظر می رسد دغدغه اصلی عموم ارباب نظر و فن در این عرصه مساله ای است تحت عنوان هویت؛ کارهای ارایه شده طی جلسه شامل 4 پروژه بود که طی 5 سال گذشته طرح شده، دو مورد ازآنها طی سالهای 79 تا 81 به اجرا رسیده اند گالری مبلمان آو - خانه دوپوسته و پروژه دیگر مجموعه علمی و فرهنگی پارک ملت با کارفرمایی شهرداری منطقه 3 هم اکنون درمرحله طرح و اجرای همزمان بوده، آخر طرحی است که اخیرا دریک مسابقه معماری محدود گزارشی پیرامون این رقابت در زیباشهر منتشر شد موفق به احراز رتبه دوم ازمیان 14 شرکت کننده مدعو شده است . لازم به ذکر است خانه دو پوسته اخیرا جزو 5 اثر برگزیده جایزه بزرگ معمار 83 بودمساله جست و جوی فضای زمان حال
فضای زمان حال ترکیب جامعی از ادراکات و دستاوردهای گستره های دیسیپلین مختلف تحت یک سیستم یا نظام فکری است که قادر به حل وفصل مسایل خود باشد؛ بنابراین برای معماری دو وظیفه مترتب است: یکی اینکه درمحیط خود چگونه عمل کرده و مسایل آن را مطرح می کند، دوم آنکه درمحیط بزرگتر یا محیط جهانی، چگونه عمل کرده و چه نسبتی را با آن برقرار می کند .
مساله جست و جوی فضای زمان حال دراین شرایط ازدو جنبه قابل بررسی است: جنبه فن آورانه و جنبه مفهومی. واضح است که درشرایط فعلی درایران امکانات و دستاوردهای فن آوری اجرا بسیار محدودتر و ضعیف تر ازامکانات اجرایی درغرب یا کشورهای پیشرفته شرقی همچون ژاپن وچین است، حال باآنکه در ایران موسسات مهندسان مشاور درامر طراحی معماری مجهز به تکنولوژی رایانه است و در این زمینه محدودیت و اختلاف با غرب کمتر است ، اما همین که پارا فراتر از طراحی گذاشته و به اجرا می اندیشیم، به دوران تکنولوژی بنایی سقوط می کنیم. درنتیجه ازاین نظر مجبور به خود سانسوری و حذف و تغییر ایده ها و نظرات معمارانه تا جایی می شویم که منطبق با تکنولوژی بنایی معاصر ایران می شود، درغیر اینصورت یا طرح ها به اجرا نمی رسد یا آنکه بسیار گران تمام می شود و فاقد توجیه اقتصادی و رابطه عرضه و تقاضا درمحدوده اینجا واکنون می شود .
راه دوم یعنی جست وجوی فضای زمان حال به لحاظ مفهومی تنها راهی است که پیش روی ماست؛ حال اینکه جست وجوی فضای زمان حال به لحاظ مفهومی ما را به چه سمت و سویی هدایت می کند جای بحث و تبادل نظر است. به نظرنگارنده طرح مبحث فرم دراین مقوله دیگر بردی ندارد. واضح است که پیمانکاران ما قادر به مقابله و عرض اندام با کنسرسیوم های بزرگ در آن سوی آبها را نداشته و ندارند و ما حداکثر قادر به طرح یک پوسته تزئینی و تمیز برای ساخت ابتدایی فضاهای داخلی طرح هایمان هستیم و مساله به صورت چسباندن سنگ های تزئینی و غیره روی آجرگری و ملات و ... است، بنابراین تنها راه طرح مساله فضا ازطریق سازماندهی فضایی است و جست وجوی معماری و فضای معاصر عبارتست از کار روی چگونگی استقرار عناصر برنامه پروژه، یعنی عناصر و ریز فضاهای پروژه چگونه درکنار یکدیگر استقرار یابند که ازآن طریق تاکنون مطرح نشده و راه حلی رادرجهت به کارافتادن پروژه به صورتی متفاوت مطرح کنند. آنگاه جست وجو به ثمر رسیده و معنا یافته است ،دراین شرایط امکان گفتمان با غرب یاشرق فراهم می شود ، آنگونه که کیارستمی این گفتمان را درسینمای ایران بعداز انقلاب آغاز کرد و بنابراین به سینمای معاصر ایران هویتی شاخص ومستقل بخشید .
بنابراین چه بسا مساله هویت معاصر برای یک معماری ایرانی، تنها از طریق ابتکار درسازماندهی فضایی و جابه جایی وتغییر درفرضیه های بدیهی برنامه و محیط امکان پذیر باشد؛ البته این سخت ترین راه است، زیرا معمار ایرانی موظف است تولید کند و به میراث گذشته بیفزاید و نه آنکه به آن دستبرد زند، همانگونه که بهترین معماران معاصر غرب و شرق به میراثشان می افزایند. دراین راه خطرات بسیاری درکمین است، اینکه معمار راهش را گم کند، بی هویت شود یا حاصلی به بار نیاورده و دستاوردهایش بی ارزش قلمداد شود. اما برای بلوغ چاره ای جزاین نیست و تنها اگر یک معمار دراین راه موفق شود ، معماری معاصر ایران بعد نوینی یافته و موجودیتی جهانی خواهد یافت.
با مقدمه فوق، آنچه در آثار رضا دانشمیر می توان یافت تلاشی است پیگیر برای ادراک موقعیت نیروهای موثر در بستر فیزیکی. بنا از یک سو و سازماندهی فضایی عناصر از سوی دیگر به صورتی است که تا حدامکان منجر به گشایش محیط و برقراری ارتباط میان بیرون و درون شود ؛ چالشی در طراحی فضای ساخته شده و نشده به صورت توامان، یک بازی بدون توپ!
گالری مبلمان و آثار هنری آو
خانه دو پوسته اثر برگزیده جایزه معمار 83
طبیعت ممتاز محیط، چشم اندازهای زیبا و متنوعی را از کوهستان های شمالی تا دشت جنوبی دراختیار ساکنان این ناحیه قرارداده است. طبق ضوابط شهرداری لواسان، ساختمان باید تنها دریک نیمه از زمین استقرار یافته و نیمه دیگر به فضای سبز و محوطه باز اختصاص یابد، درجهت ایجاد پیوستگی میان فضای درون ساختمان و محوطه باز بیرونی، پوششی نیمه شفاف Translucent روی حجم اصلی به نحوی طرح شد که با استفاده ازفضای ایجاد شده میان آن دو، امکان ایجاد پیوند محوطه سبز و فضای داخلی فراهم شود. این پوشش حامل یک مسیر حرکت پیوسته است که از طریق رمپ و پله به محوطه باز و تراس طبقه اول امتداد یافته و سپس از طریق پله داخلی به فضای طبقه همکف وزیرزمین متصل می شود و جریانی پیوسته و پویا را دردرون پروژه شکل می بخشد
مجموعه پارک ملت شهرداری منطقه 3
یک قاب مکعبی شفاف عناصر بیرون و درون پروژه را دربرمی گیرد، به گونه ای که ازیک سو عناصر تیره ثابت مثل سالن های نمایش ، بخش های اداری ، تاسیساتی و خدماتی در درون مجموعه و منظره کوه های شمالی تهران ، درخت ها و فضای سبز بیرون ازمجموعه و ازسوی دیگر عناصرمتحرک مانند بازدیدکنندگان داخلی و گردشگران موجود درپارک توامان دراین قاب مکعبی جای گرفته و علاوه برایجاد مفهوم شفافیت مورد نظر ، پویایی مجموعه به لحاظ بصری را نیز ارتقا می بخشد. درنهایت این قاب مکعبی و عناصر موجود دردرون آن خود را با شکل سایت هماهنگ کرده و فرم خالص مکعبی جای خود را به یک فرم سیال دلپذیر و هماهنگ با سایت می دهد و مجموعه به صورت یکپارچه همانند یک موجود زنده که دارای اجزایی مرتبط و منتج ازیکدیگر است، عمل می کند.
مجموعه مسکونی شهید عراقی
